YALE UNIVERSITY LIBRARY

IL LIBRO DI PIERRE CHIARTANO LO TROVI ANCHE ALLA YALE UNIVERSITY LIBRARY
CLICCA SUL TITOLO PER COLLEGARTI AL SITO DELLA YUL

La speranza di Tunisi

La Primavera araba è cominciata in Tunisia. È stata chiamata dei «gelsomini» da francesi, ma a molti tunisini non piace questa definizione. Le sommosse sono partite il 18 dicembre 2010 con la protesta estrema del tunisino Mohamed Bouazizi che si è dato fuoco, ucciso nell’anima e nello spirito dalla continue vessazioni della polizia. La narrazione della rivolta e della ricerca della costruzione di un Paese nuovo è quella giusta. Ci sono i simboli, le spinte emotive, i risultati – è stato cacciato il dittatore Ben Alì – ma c’è la crisi economica che potrebbe alimentare nuove rivolte e la corruzione endemica. È il tempo che giocherà un ruolo determinante. La fase di transizione è stata studiata bene, assomiglia un po’ a quella italiana del secondo dopo guerra, elezione di un’assemblea costituente, nuova costituzione, poi di nuovo alle urne per scegliere finalmente un nuovo governo e un nuovo presidente. In più c’è l’Alta commissione per la realizzazione degli obiettivi della rivoluzione, ma i concetti e i passaggi istituzionali sono simili. Molti egiziani guardano con invidia al modello tunisino scelto per la transizione. E come per l’Italia di De Gasperi e Togliatti si è posto il problema della nomeklatura di regime. Un change totale rischia di sbriciolare delle istituzioni già deboli, un cambio insufficiente può alimentare ancora malcontento nella popolazione e la sensazione di una rivoluzione “tradita”. Si arriverà ad un equilibrio prima o poi. Sintomo ddel travaglio sono state le lunghe settimane di attesa e consultazioni, all’inizio dell’estate quando il governo tunisino, guidato dal primo ministro ad interim Beji Caid Essebsi, i partiti e la società civile avevano raggiunto un accordo sulla data dell’elezione dell’Assemblea costituente. Si era deciso di farle slittare al 23 ottobre, e non più il 24 luglio come previsto. La questione di fondo sulla nuova Tunisia che non è posta solo dai partiti islamici ma da tutte le forze in campo è come e quanto attuare la “defrancesizzazione” delle élite che hanno dominato il Paese dal giorno dell’indipendenza. Tenendo conto della reazione dell’Eliseo alla cacciata di Ben Alì e al successivo pasticcio libico organizzato da Parigi, non c’è da stare tranquilli sulla volontà dei transalpini di ingerire ancora sul Paese, tentando di influenzare anche la fase di transizione. Parliamo di una classe dirigente equamente distribuita nei partiti di governo e d’opposizione che ha sempre agito secondo logiche di potere, infischiandosene del bene comune. È questo uno dei passaggi chiave che determinerà la natura e il futuro della Rivoluzione dei gelsomini. L’altra questione importante assomiglia in sedicesimi a ciò che vive la Turchia: il conflitto culturale e politico tra secolaristi e movimenti religiosi. I primi temo che il partito Nahdha e i suoi alleato possano incidere nella nuova costituzione limitando le libertà personali, aprendo la strada all’introduzione della sharia. La nuova legge elettorale che favorisce la costruzione di coalizioni. Così stiamo assistendo alla nascita di tre grandi aggregazioni politiche che presumibilmente si sfideranno alle urne.
Un polo democratico «modernista» costituito da formazioni dell’estrema sinistra. Poi c’è un Partito democratico progressista di centrosinistra e infine il Nahdha la formazione di ispirazione islamica che ha il suo leader in Hamadi Jebali. Rappresenta l’islam moderato tanto da essere stato invitato al meeting di Rimini di Comunione e Liberazione. E c’è chi ci tiene a distinguere tra realtà e narrazione della rivolta. Hajar Ben Hassin è un’affermata anchor woman tunisina che lavora per la tv pubblica turca, conduce un programma d’approfondimento politico e culturale in lingua araba molto popolare nei 22 Paesi in cui viene trasmesso. «Innanzitutto non chiamiamola Rivoluzione dei gelsomini, come hanno fatto i francesi, è stata una rivolta di un popolo per riacquistare la propria dignità. I francesi non hanno alcun diritto di dare un nome a questa rivoluzione e il giovane Bouazizi si è dato fuoco perché aveva vista profondamente offesa la propria dignità».

UNA TREGUA IN DIVISA Erdogan e i militari, un rapporto in evoluzione

«Se Erdogan avesse fatto prima un discorso come quello del Cairo di qualche giorno fa, non penso ci sarebbero mai stati problemi con i militari», la frase semplice, chiara, spiega bene i sentimenti dei turchi in divisa nei confronti del premier, primo leader di un partito islamico moderato a governare la patria che fu di Kemal Ataturk, padre di uno Stato che definire laico sarebbe riduttivo. È stata pronunciata da un rappresentante influente della classe dirigente militare e che oggi insegna all’Università di Galatasaray, ma che per ovvie ragioni non vuole essere citato. Liberal lo ha incontrato in una Istanbul di settembre, alla fine del trionfale tour del premier turco fatto nei Paesi della Primavera araba. In una città dove puoi toccare con mano il salto in avanti che la società turca sta facendo, spinta dallo sviluppo economico e dalla voglia di diventare un Paese “normale”. Soprattutto che vuole scrollarsi dalle spalle, con la brezza che spira dal Mare di Marmara, la polvere di un confronto tra secolarismo e religione. I turchi hanno le capacità culturali per farlo. Le incomprensioni tra l’Akp, primo partito a ispirazione islamica al governo e i guardiani dell’ortodossia laica con le stellette, vengono da lontano. Come molti movimenti in Europa il kemalismo aveva messo Dio fuori dalla storia e deciso che modernità e religione fossero incompatibili. Qui nascono le diffidenze, i sospetti, anche l’ostilità che ha portato nel tempo a uno scontro istituzionale forte tra governo e forze armate, condotto sempre sul filo del confronto legittimo, ma con molti sconfinamenti nell’autoritarismo e tre colpi di Stato. In un clima sempre pronto a degenerare in qualcosa di più serio. E l’allontanamento della Turchia dal percorso verso l’Europa (non sempre per colpa di Ankara) non ha reso più facile il dialogo. Oggi dopo lo scandalo Ergenekon – un piano per rovesciare il governo dell’Akp tra il 2003 e il 2004 – e la sua continuazione Sladgehammer (Balyoz in turco), sembra che gli anticorpi democratici che evidentemente erano latenti nel sistema politico turco stiano prendendo il sopravvento. Il governo di Ankara può aver usato strumentalmente accuse e inchieste contro gli uomini in divisa, ma qualcosa di fondo c’era e molte delle informazioni pubblicate da giornalisti investigativi come i colleghi di Taraf venivano dall’interno delle Forze armate turche. Oggi col protagonismo internazionale di Ankara, Erdogan sente la necessità di aver l’appoggio dei militari, in modo specifico della Marina per sostanziare la propria politica estera. Dall’affaire Mavi Marmara, in cui persero la vita nove cittadini turchi a causa dell’abbordaggio delle teste di cuoio israeliane, dove il premier turco ha promesso l’intervento delle fregate di Ankara come scorta di una nuova missione umanitaria a Gaza, alla vicenda delle trivellazioni petrolifere a largo di Cipro, dove è stato promesso che la marina militare di Ankara avrebbe difeso gli interessi turchi, sono ormai troppi i settori in cui il governo dell’Akp ha bisogno del sostegno di chi fino a poco tempo fa era visto quanto meno con sospetto. Tanto sta cambiando nella nuova Turchia, il previsto ritiro strategico dell’America dal Medioriente e dal Mediterraneo meridionale sta prendo nuovi spazi alla politica neo-ottomana di Erdogan, ma con gli onori del ruolo di nuovo paese leader di una regione così importante arrivano anche gli oneri: più stabilità politica interna, maggior equilibrio nell’azione esterna. Una lezione che passo dopo passo, non senza alcuni errori la nuova Turchia democratica sembra voler imparare. (clicca su immagine per completare la lettura dell'articolo)

Interview on Turkish Radio Television Arabic

‎"Occident and Islam" Pierre broad interview on Turkish Radio Television arabic. Host in "Turkish Coffe" a tv program of anchorwoman Hajer Ben Hassine. Broadcasted twice in June to 22 arab countries.

CLIC ON TITLE TO WATCH THE VIDEO

Gli arabi visti dalla finestra di Erdogan

Istanbul. La Turchia si è svegliata ieri con un governo più forte che mai. Una vittoria personale del premier Tayyp Recep Erdogan che ha sfiorato di pochi seggi il quorum per poter indire un plebiscito sulle riforme costituzionali. Più forte in patri l’Akp e la sua politica di partito «conservatore e liberale» di matrice islamica come ha sottolineato il professor Bayram Sinkaya, docente di Relazioni internazionali alla Middleast technical university di Ankara giunto in Italia per un workshop, dimostrando come la paura dell’avvento di un partito islamico alla pakistana è ormai sfumata. Il confronto acceso tra secolaristi, difensori del kemalismo di Stato contro i nuovi “credenti” in politica, che ha avuto momenti di grande frizione fino a sfiorare crisi istituzionali (vedi il caso Ergenekon), sembra destinato a una lenta ma costante normalizzazione. Ora anche la politica estera turca, definita “neottomana” da alcuni analisti, improntata invece al pragmatismo del «zero problem, maximum trade» per il dinamico ministro degli Esteri Turco, Ahmet Davotoglu, avrà una spinta ulteriore. Specialmente in Medioriente e nel mondo arabo. Ankara gestisce investimenti in tutta la regione del Mashreq e del Maghreb, utilizzando anche i ricchi fondi sovrani dei Paesi del Golfo. Ha lanciato un canale satellitare della tv pubblica (Trt) in lingua araba che raggiunge ben 24 Paesi investiti da una politica estera «che non vuole imporre un modello politico ed economico turco ai Paesi arabi, ma solo condividere la nostra esperienza» come precisa a liberal, l’ammiraglio Nazmi Cesmeci, docente di studi strategici alla Piri Reis Univesity di Istanbul. Insomma la comparsa di un Paese musulmano bene inserito nel contesto internazionale, è membro della Nato, con un’economia in forte espansione e un partito islamico moderato al governo ha scombinato parecchio le carte degli equilibri mediorientali. Diventando un elemento di stabilizzazione regionale. La forte popolarità di Erdogan presso le popolazioni arabe è lo specchio del nuovo corso. Certo però che non mancano i problemi in patria. Il rapporto tra arabi e turchi non è tra i più facili e spesso gli arabi denunciano una sorta di aparthaid culturale di cui sarebbero vittime in Turchia. Basterebbe girare in metropolitana e vedere la faccia di un abitante di Istanbul, ad esempio, quando sente parlare nella lingua del Profeta: perde il buon umore. Certo è che l’immagine del mondo arabo in Turchia è cambiata con l’avvento della primavera delle rivolte. Una percezione per anni influenzata da quella europea e occidentale in genere. Che vedeva quella società come «violenta, insincera e con una bassa considerazione sulla difesa dei diritti delle donne e di quelli civili in genere», come affermava qualche tempo fa Abdullah Bozkurt, dalle colonne di Today’s Zaman, il quotidiano turco più vicino all’attuale governo. Un’immagine negativa alimentata anche da alcune considerazioni di carattere storico. Il «grande tradimento» avvenuto alla soglia del disfacimento dell’Impero Ottomano. Per un paese ultranazionalista un vero peccato mortale. Ma le cose stanno cambiando e stereotipi e pregiudizi anche. «Solo in Libia la Turchia ha firmato contratti nel settore edilizio e infrastrutturale per circa 20 miliardi di dollari. E sono sempre più numerosi i programmi televisivi turchi trasmessi nei paesi arabi, dove emergono i caratteri moderni di una società, compreso un diverso ruolo della donna. L’esperienza turca attrae molte simpatie perché è riuscita a coniugare insieme islam e modernità», ci spiega l’ammiraglio Cesmeci. E un bell’esempio di un’immagine di donna dinamica, professionale, culturalmente molto preparata è quella di Hajer Ben Hassine. Lavora per la tv pubblica turca (Trt) che manda in onda programmi in lingua araba. Di origine tunisina, figlia di un imam, esperta in letteratura araba, senza peli sulla lingua, è il prototipo di un giornalismo moderno, non solo per i canoni di un paese islamico, ma anche per gli standard dei media internazionali (…) (clicca su immagine per leggere)

L'articolo «Ciro sfida gli aytollah» è stato tradotto e ripreso dall'agenzia stampa in lingua farsi Parsdailynews

آیت الله ها نگران نسیم تازه پارسی گر جوانان /هویت ایرانی در کشور روز به روز نیرومند تر میشود

نسیم پارسی گر هخامنشیان بر روی سرزمین کهن ایران زمین در حال وزیدن است و دارد باعث ایجاد دگرگونی های ریشه ای در درون این کشور میشود. تغییراتی که هنوز از چشم جهان غرب پوشیده میباشند. یکی ار نخستین نشانه های رویش نسلی نو در ایران با ایده های میهن طلبانه و سکولار را میتوان در واکنش تند و صریح رهبر گروه حزب الله لبنان، سید حسن نصرالله، مشاهده کرد. این رهبر عرب شیعه در سخنرانی خود بتازگی بر هویت پارسی ایرانیان حمله کرده و گفته است که «تمدن پارسی در ایران وجود ندارد» و رهبران جمهوری اسلامی «آیت الله روخ الله خمینی و خامنه ای ریشه عرب داشته و ایرانی تبار نمی باشند». اظهاراتی که واکنش شدید نسل جوان ایرانیان را در پی داشت که بر روی تارنماهای گوناگون، وبلاگها و با امضا کردن پتیشن ها، رهبر جزب الله لبنان را بسیار نقد کردند و از او خواستند تا از ملت ایران پوزش بخواهد.

ترس حزب الله از رویش هویت ایرانی در کشور احتمالا برای آنست که چنین گرایش فکریی در طولانی مدت میتواند ایران را به سمت سیستم سیاسی سکولار و ملی گرا سوق دهد و در نتیجه پشتیبانی جمهوری اسلامی از حزب الله کاسته و یا بطور کل حذف شود.

..........

ایران: آیت الله ها نگران نسیم تازه پارسی گر جوانان میباشند

هویت ایرانی در کشور روز به روز نیرومند تر میشود و بر هویت اسلامی سایه میفکند

رم،۱۲دی - (آکی فارسی) – روزنامه ایتالیایی «لیبرال» در شهر رم مقاله ای تحلیلی در مورد شرایط سیاسی و فرهنگی ایران منتشر کرده است. برگردان این مقاله که با قلم پیر کیارتانو و با همراهی ایرانشناسی در اروپا با نام مستعار کورش فرخی تهیه شده است، بشرح زیر میباشد:

آیت الله ها نگران نسیم تازه پارسی گر جوانان میباشند

هویت ایرانی در کشور روز به روز نیرومند تر میشود و بر هویت اسلامی سایه میفکند

نسیم پارسی گر هخامنشیان بر روی سرزمین کهن ایران زمین در حال وزیدن است و دارد باعث ایجاد دگرگونی های ریشه ای در درون این کشور میشود. تغییراتی که هنوز از چشم جهان غرب پوشیده میباشند. یکی ار نخستین نشانه های رویش نسلی نو در ایران با ایده های میهن طلبانه و سکولار را میتوان در واکنش تند و صریح رهبر گروه حزب الله لبنان، سید حسن نصرالله، مشاهده کرد. این رهبر عرب شیعه در سخنرانی خود بتازگی بر هویت پارسی ایرانیان حمله کرده و گفته است که «تمدن پارسی در ایران وجود ندارد» و رهبران جمهوری اسلامی «آیت الله روخ الله خمینی و خامنه ای ریشه عرب داشته و ایرانی تبار نمی باشند». اظهاراتی که واکنش شدید نسل جوان ایرانیان را در پی داشت که بر روی تارنماهای گوناگون، وبلاگها و با امضا کردن پتیشن ها، رهبر جزب الله لبنان را بسیار نقد کردند و از او خواستند تا از ملت ایران پوزش بخواهد.

ترس حزب الله از رویش هویت ایرانی در کشور احتمالا برای آنست که چنین گرایش فکریی در طولانی مدت میتواند ایران را به سمت سیستم سیاسی سکولار و ملی گرا سوق دهد و در نتیجه پشتیبانی جمهوری اسلامی از حزب الله کاسته و یا بطور کل حذف شود.

بنابراین به نظر میرسد که در ایران، اسلامی گری آیت الله خمینی دیگر در حال افول است و در مرزهای تخت جمشید بوسیله نوادگان کورش به بن بست رسیده است. رویش چنین اندیشه ملی گرایی در میان جوانان ایرانی تاثیرات زیادی را هم در سیاست خارجی و هم داخلی ایران خواهد داشت. کما اینکه از طرفی حزب الله، به عنوان یکی از متحدین درجه اول ایران در خاور میانه، و جناح مذهبی و روحانی در داخل کشور، از طرفی دیگر، با این پدیده بسیاربا تندی رفتار میکنند و تلاش در خنثی کردن آن دارند.

در این زمینه با کورش فرخی ،یکی از ایران شناسان در اروپا، گفتگویی کرده ایم. دکتر فرخی میگوید: «بخش مهمی از جوانان ایران زمین خواستار جدایی دین از سیاست میباشند و پس از بیش از سی سال خودکامگی سیاسی، که بر ایدئولوژی اسلامی تکیه داشته است، جوانان تولدی دیگر را خواستار هستند که ارزشهای ایرانی را به عنوان تکیه گاه خود برگزیند. نوع حکومت کورش بزرگ، فلسفه زرتشت و اندیشه فردوسی از جمله عنصرهای اساسی این نوع مکتب فکری جوانان هستند که میتوان با نام «ایرانیزم» از آن نام برد. این گرایش جوانان را میتوان ار آغاز سال میلادی۱۹۹۷ مشاهده کرد. درست از آن سالی که نسل جدید (بچه های انقلاب) به سن هجده سالگی رسیدند و آنها شروع به چالش کشیدن جمهوری اسلامی کردند. نخستین اثر آن را در پشتیبانی آنها از دولت اصلاحات محمد خاتمی میتوان دید. موج دوم این جنبش جوانان را میتوان در جنبش سبز دید. جوانانی که برای دفاع از حق انتخاب خود به خیابانها ریختند و جمهوری اسلامی را به چالش کشاندند. شعارهای این جوانان از جمله «استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی» و «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران» بیانگر گرایش ملی گرا، آزادیخواه و سکولار این جنبش است. نسل جوانی که ایدئولوژیک نیست و فقط خواستار بر قراری حکومتی مردم سالار، میهنی ولائیک میباشد».

در ادامه کورش فرخی میفزاید: «ایرانیت و اسلامیت همیشه در تضاد بوده اند و در طول تاریخ ایران زمین تمام حاکمان بر این دیار به شیوه ای باید در مورد این تضاد تاریخی موضع گیری کرده و با هویت ایرانیان تکلیف خود را روشن میکردند. حتی جمهوری اسلامی هم، با آنکه برمبنی اندیشه و ایدئولوژی عربی اسلامی استوار شده است، پس از سی سال حکومت دینی، مجبور شده است که به هویت ایرانی بازگردد و از آن برای جذب نسل جوان استفاده کند.

نمومه بارز این شرایط را میتوان در دگرگونی تدریجی خط سیاسی و فرهنگی دولت دهم محمود احمدی نژاد دید. وی در طول شش ماه اخیر دارد از آیت الله علی خامنه ای دور میشود و تلاش در محدود ساختن قدرت بخش روحانیت شیعه در کشور میکند. از سوی دیگر با دادن قدرت سیاسی زیادی به عنصر لائیک دولت خود، اسفندیار رحیم مشایی، که در سخنرانیهایش از هویت ایرانی دفاع میکند و از کورش بزرگ به نیکی یاد میکند، دارد سکان قدرت را از طرفداران اسلامیت دور میکند و به پشتیبانان ایرانیت نزدیک میکند. هر چند او این کار را به احتمال زیاد برای تثبیت قدرت سیاسی خود انجام میدهد و با ایرانیت بصورت ابزاری برخورد میکند، ولی همان که رئیس جمهوری اسلامی باید برای جذب نسل جوانی، که در زیر سایه و بمباران رسانه ای و تربیتی شاگردان آیت الله خمینی، رشد کرده اند، دم ازکورش بزرگ و هخامنشیان بزند خود یک نکته بسار مهم است و اهمیت سیاسی هویت ایرانی را در تعیین خط سیاسی کشور آشکار میکند.

این خود نشانه شکست پروژه اسلامی آیت الله خمینی است. کما اینکه، چند ماه پیش، رهبر حزب الله لبنان، با لحنی قهر آمیز، بر هویت ایرانی حمله کرد و آن را مرده قلمداد کرد. دلیل این حمله لفظی سید حسن نصرالله ترس او، و شاید بشود گفت پیشبینی او، از دگرگونی ایجاد شده در جامعه مدنی ایران و در بخشی از دولتمردان ایران است. چنین تغییری ایران را از پشتیبانی سیاسی و اقتصادی حزب الله دور خواهد کرد و ایران را، در آینده ای نه چندان دور، به سمت همکاری با دولت های ملی و لائیک خاور میانه از جمله اردن و دولت مرکزی لبنان، با رهبری سعید حریری، خواهد کشاند. بنابراین حزب الله از تولد دوباره ایرانیزم میترسد و بر آن حمله میکند».

بنظر میرسد که در درون ایران ، چه در سطح جامعه، چه در سطح حکومت، تغییراتی عمیق در حال رخ دادن هستند که هنوز از دید غربیان بدور میباشند. آیا ایران واقعا در حال دگرگون شدن است؟ آیا ایرانیان ، که در تاریخ کهن خود مثال برجسته ای همچون کورش بزرگ را دارند که مظهر برابری و تضمین آزادی بیان و دین در امپراتوری خود بود، میتوانند دوباره به شکوفایی خود در جهان مدرن امروزی برسند؟ آیا باغهای پردیس ایران باستان میتوانند دوباره برویند و ایران را آباد کنند؟

هر چه است این موضوع نسبتا آشکار است. در ایران حرف روحانیون اسلامگرا دیگر اعتبار زیادی ندارد. اگر آیت الله های اسلامی در ماه شیخی را ببینند و آن را به مردم نشان دهند، ایرانیان خواهند گفت: الان که شب نیست که ماهی در آسمان باشد.

با تشکر از - (آکی فارسی) برای ترجمه و ارسال به پارس دیلی نیوز

این خبر را چاپ کنید و یا در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید:

بالاترین

copyright Parsdailynews.com .net .org .info